Bundesadler und Schriftzug: Bundesinstitut für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa Collage aus Bildern des Bundesinstituts, einer historischen Karte, der Jahrhunderthalle in Breslau/Wrocław, der Immanuel-Kant-Statue in Königsberg/Kaliningrad und den Schriftzügen der Carl von Ossietzky Universität Oldenburg und des Bundesinstituts
 Polnisch | English | Home | Drucken | Seite empfehlen | Kontakt | Sitemap | Impressum
Finden: (Volltextsuche)
BKGE » Weizackertracht » Selheim

"Spódnice muszą stać jak słomiane gniazda pszczele..."

Ludowy strój pyrzycki w zbiorach Niemieckiego Muzeum Narodowego

Claudia Selheim

Autorka przedstawia historię zbiorów muzealnych z zakresu strojów pyrzyckich w Niemieckim Muzeum Narodowym w Norymberdze. Pierwsze eksponaty dotarły tutaj pod koniec XIX w. za sprawą frankfurckiego zoologa i prywatnego uczonego Dra Oskara Klinga. Zbieracze i muzea, przy wyborze ubrań do zbiorów, kierowali się głównie miedziorytami o tematyce ludowej i dziełami Eduarda Dullera i Alberta Kretschmera. Także stargardzki kupiec Otto Vogel dostarczał Muzeum Narodowemu tekstyliów z regionu pyrzyckiego. Aby uwypuklić jego własną wizję prezentacji stroju ludowego, dorzucił uwagę: "Spódnice muszą odstawać od ciała jak słomiane ule pszczele...". Ani on, ani pracownicy muzeum nie przywiązywali wagi do socjalnego kontekstu stroju. W prezentacjach organizowanych na przełomie wieków nie chodziło bowiem o historyczną autentyczność wystawianych strojów, ale o przekazanie bazującego na estetycznych wyobrażeniach ideału. W centrum etnograficzno-muzealnego zainteresowania stał ukszałtowany przez ilustracje stereotyp.

Odpowiednio zabezpieczone stroje pyrzyckie z zasobów Niemieckiego Muzeum Narodowego przetrwały II wojnę światową (w stanie nienaruszonym). W 1952 r. Muzeum Narodowe zakupiło damski strój ludowy pochodzący z okolicy Pyrzyc dla celów poszerzenia zbiorów upamiętniających "małe ojczyzny", których zadaniem było uwidocznienie kultury niemieckiej na utraconych terenach wschodnich. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych wiele obiektów zniknęło w magazynach. Uzano, iż wystawianie w odrębnych pomieszczeniach obiektów pochodzących z utraconych ziem i wyrwanych z ich historycznego kontekstu nie jest zgodne z duchem czasu. Najnowszym nabytkiem z zakresu regionalnych strojów pyrzyckich jest obraz pędzla Ludwika Augusta Mosta pt.: "Zakochany starzec" (1850).

Nabytki z regionu pyrzyckiego z czasu po II wojnie światowej sygnalizują proces zmian, któremu podporządkowane były części stroju ludowego jako obiekty muzealne. Tak jak pod koniec XIX w. postrzegano je jako świadectwo zagrożonej przez industrializację kultury ludowej, tak po wojnie stały się one dowodem utraconej ojczyzny. Pomimo pojawienia się nowych obiektów nie stały się one przedmiotem dalszych badań muzealno-kulturoznawczych.

Stworzony około 1890 r. muzealny kanon zasad doboru eksponatów stanowił jeszcze długo ponad następną połowę stulecia linię przewodnią ich doboru. To dzięki zaprezentowanej w Muzeum Narodowym około 1900 roku trójwymiarowej prezentacji strojów pyrzyckich zakorzenione wyobrażenie o nich, a także wielokrotne ich powielanie w formie ilustracji miały zdecydowany wpływ na nasze współczesne wyobrażenie o ich wyglądzie.

Do spisu treści

Copyright © 2004 by Bundesinstitut für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa (BKGE) and the author, all rights reserved. This work may be copied for non-profit educational use if proper credit is given to the author and BKGE.
For other permission, please contact bkge@uni-oldenburg.de

URL zur Zitation dieses Beitrages: https://www.bkge.de/12114.html

Stand: 23.05.2005
Weizackertracht Logo
Logo des Bundesinstituts für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa